Afscheid - Het verhaal van Ger

Afscheid

Gelukkig was ik in staat op jonge leeftijd te stoppen met werken en zo mijn ouders, allebei rond de 90 en nog zelfstandig wonend, te helpen bij het zo langzamerhand aan het eind van hun Latijn komen. Een vader met steeds meer ouderdomskwalen kent desondanks een onwaarschijnlijke levensdrang. Een moeder die steeds meer dingen vergeet, in herhaling valt, maar toch maar doorgaat omdat het lichaam in erg goede conditie is. Doodgaan, ooit, is voor haar eigenlijk niet aan de orde, ondenkbaar. Altijd weer de energie, om door te gaan. Voor haarzelf, maar vooral haar echtgenoot, en dat is wederzijds. Ze merken dat hun wereld – letterlijk – steeds kleiner wordt.

63 jaar getrouwd, ogenschijnlijk partners voor eeuwig. Verschillen van elkaar maar compenseren kun je leren. Samen oud worden is niet gemakkelijk. Door de toenemende wederzijdse afhankelijkheid en de verminderde mobiliteit ontwikkelt zich zachtjes aan een isolement à deux. Samen eenzaam. Contacten met de buitenwereld verminderen, de dagen worden volgens een strak leefschema samen geleefd. Daar moet ook eigenlijk niemand tussen komen, zelfs de thuiszorgdames zijn eerder storend en een noodzakelijk kwaad dan dat het een welkome onderbreking is van het isolement. Wonderlijk: mooi aan de ene kant, zorgelijk aan de andere.

En dan komt het moment dat mijn vader overlijdt. Zondag nog een bakkie gedaan en eigenlijks niks nieuws onder de zon. Maandag wordt pa niet meer wakker. Een dood waarvoor hij getekend zou hebben. Een plotseling afscheid. Ma blijft alleen achter, einde van het isolement à deux.

Moeder vertoonde het klassieke beeld van een langzaam maar zeker alles overschaduwend dementieproces. Vroeg ze eerst af en toe naar hetzelfde (‘krijgen we vandaag nog bezoek’, ‘heb je de achterdeur op slot gedraaid’), na verloop van jaren keerde dezelfde vraag meerdere keren per uur, kwartier en later minuut terug. Eenvoudige handelingen gingen haar steeds minder makkelijk af. Uiteindelijk is verhuizing naar het verpleeghuis de beste optie.

Daar wordt ons contact steeds minder, hoewel ze voor de buitenstaander goed weet te verbergen dat ze dingen niet meer weet of begrijpt. “Ja, ik weet wel wie je bent hoor,” zei ze dan, terwijl ze werkelijk geen idee had. Op een gegeven moment verdween ook deze ‘slimmigheid’ en werd het een samenzijn zonder woorden. Eigenlijk geen abrupt afscheid, zoals van mijn vader, maar een geleidelijk verlopend proces.

Wat beter is, ik ga het hier niet zeggen, maar makkelijk is het zeker niet.

Het muziekboek van Emjoy maakt alles hopelijk een beetje minder moeilijk. Daarom sta ik hier achter!

Ger